چرا کودکم زود عصبانی می شود؟

کودک شما به‌سرعت عصبانی می‌شود و نمی‌دانید چرا؟ در این مقاله علمی و کاربردی، به بررسی دلایل روان‌شناسی خشم کودک، اشتباهات رایج والدین و راهکارهای عملی برای آرام‌سازی کودک می‌پردازیم.

⸻

فهرست مطالب

⸻

خشم، یکی از هیجانات پایه در انسان است که حتی در کودکان ۱۸ ماهه هم دیده می‌شود. اما اگر کودک شما مکرراً، با شدت زیاد یا در موقعیت‌های ساده عصبانی می‌شود، وقت آن است که به آن توجه کنید.

کودکِ خشمگین، پیام دارد و نه مشکل.

⸻

کودکان اغلب نمی‌توانند به‌درستی احساسات خود را بیان کنند. خشم گاهی تنها زبان بدن آن‌هاست.

طبق نظریه Bowlby، کودکانی که احساس امنیت کافی ندارند (مثلاً به دلیل رفتارهای متناقض والدین)، بیشتر دچار خشم و اضطراب می‌شوند.

اگر در محیط خانواده عصبانیت زیاد دیده شود، کودک هم این شیوه را الگوبرداری می‌کند (Bandura, 1977).

برخی کودکان نسبت به صدا، لمس یا نور حساس‌ترند. این حساسیت می‌تواند موجب انفجار هیجانی شود.

در سنین ۲ تا ۶ سال، کودکان میل شدید به «کنترل داشتن» دارند. مخالفت والدین گاهی منجر به خشم می‌شود.

⸻

❌ تهدید و تنبیه هنگام عصبانیت

❌ بی‌اعتنایی یا نادیده‌گرفتن احساسات

❌ سرزنش‌ کردن کودک به‌جای کمک به بیان احساس

❌ برچسب‌هایی مثل «لجباز»، «بد اخلاق» یا «بی‌ادب»

❌ همراهی نکردن در یادگیری کنترل خشم (مدل‌سازی مثبت)

⸻

✅ نام‌گذاری احساسات:

«می‌فهمم که الان عصبانی هستی چون اسباب‌بازی‌تو نمی‌خوای به خواهرت بدی.»

✅ جایگزین‌سازی رفتار:

به جای فریاد زدن، از تکنیک دم عمیق یا بالش خشم استفاده کنید.

✅ روتین‌های احساسی بسازید:

جعبه احساسات، نقاشی احساس، دفتر خاطرات روزانه یا بازی‌های قصه‌محور با تمرکز بر کنترل هیجانات

✅ آموزش “مغز احساسی” با داستان:

کتاب‌هایی مثل The Whole-Brain Child یا قصه‌هایی با ربات آرتا در حال کنترل خشم بسیار مؤثرند.

✅ وقتی کودک آرام شد، با او گفت‌وگو کنید و نه در اوج خشم!

⸻

⸻